Prethodna sedmicu obilježile su povrede dva reprezentativca Bosne i Hercegovine.

Edin Džeko će, zbog povrede aduktora, pauzirati 15-tak dana, a Miralem Pjanić, zbog lakše povrede, neće biti u konkurenciji za narednu utakmicu Barcelone.

Obzirom da je počeo drugi dio M:tel Premijer Lige BiH, zanimalo nas je šta se zna o povredama u fudbalu.

Tim povodom, razgovarali smo sa Maljević Adnanom (PFHSC Sarajevo), koji na dnevnoj osnovi radi na rehabilitaciji fudbalera i drugih sportista.

BHFudbal.ba: Adnane, poznato je da trenirate skoro sve naše najbolje sportiste. Uz to, svakodnevno radite sportski dio rehabilitacije sa profesionalnim sportistima. Kakva je situacija u sportu u BiH?

Adnan (PFHSC): Na žalost, svakodnevno nam se javljaju fudbaleri, košarkaši, rukometaši, odbojkaši, karatisti, itd., koji su pretrpili neku od lakših ili težih povreda. Gotovo je nevjerovatno koliko se sportisti povrjeđuju. Neke povrede su teže, i zahtijevale su operaciju, a neke su lakše. Ono što posebno zabrinjava je to da sve češće i sve više radimo na rehabilitacijama mladih sportista. Imamo sportista koji nisu navršili niti 16 godina, a već su morali ići na ozbiljne operativne zahvate. Zbog svega ovoga, a uvažavajući važnost cjelovitog procesa rehabilitacije i osposobljavanja sportista za povratak na teren, mi u PFHSC trening centru smo proširili svoj tim, pa pored 4 trenera imamo i 3 vrhunska fizioterapeuta. Također, nabavili smo i najsavremeniju opremu (INDIBA ACTIV CT9). Sve to, uz vrlo blisku saradnju sa našim najboljim ljekarima/ortopedima na Poliklinici Orthos (Sarajevo), dovelo nas je u poziciju da našim sportistima omogućimo uslove za oporavak nakon lakših i težih povreda u skladu sa najvišim svjetskim standardima.

BHFudbal.ba: Prethodnih mjeseci radili ste rehabilitacije naših najboljih fudbalera?

Adnan (PFHSC): Kada je fudbal u pitanju, trenutno radimo sa Mersudinom Ahmetovićem (FK Sarajevo), a nedavno smo radili sa Samirom Zeljkovićem i Dinom Hasanovićem (FK Velež). Ono što posebno zabrinjava jesu ozbiljne povrede i mlađih igrača. Trenutno završavamo rehabilitaciju Mihaela Ivankovića (NK Široki Brijeg) i Dina Halilovića (FK Željezničar). U svim ovim slučajevima, radi se o rupturi prednjeg križnog ligamenta, koja je rezultirala operativnim zahvatom (rekonstrukcijom).

BHFudbal.ba: Počinje drugi dio sezone M:tel Premijer lige BiH, šta se može očekivati kada su povrede u pitanju?

Adnan (PFHSC): Realno, teško je bilo šta predviđati. U BiH se ne vode precizne i detaljne evidencije o broju, vrsti, stepenu povreda, o vremenu koje se zbog povrede odsustvuje sa treninga ili iz takmičenja, itd. Sve su to važni parametri, koji bi dali mogućnost da se bilo šta kaže o drugom dijelu sezone, koji je upravo počeo. Ipak, najnovija naučna istraživanja u Evropi pokazuju da, kada su u pitanju povrede u fudbalu, nema statistički značajnih razlika između najboljih 5 liga Evrope, sa jedne strane, i ostalih liga u Evropi, sa druge strane. Drugim riječima, na osnovu podataka u 5 najboljih liga, moguće je izvući zaključke o ostalim fudbalskim ligama. Ostaje pitanje u kojoj mjeri se to odnosi i na naše elitno takmičenje.

BHFudbal.ba: Prema tim evropskim pokazateljima, koliko se često fudbaleri povrjeđuju i kakve su prirode njihove povrede?

Adnan (PFHSC): Ovdje najprije treba napomenuti da se u naučnim istraživanjima, koja se bave ovom problematikom, „povreda“ definiše kao „fizičko oštećenje uzrokovano sudjelovanjem u sportu, a zbog kojeg sportista prekida ili modificira uobičajeni plan treninga ili takmičenja tokom barem jedne sesije (treninga/utakmice)“. Također, treba znati da se povrede u sportu izražavaju kao broj povreda na 1000h izloženosti sportu. Iz dosadašnjih istraživanja i meta analiza, poznato je nekoliko stvari.

1. Ukupni broj povreda u fudbalu iznosi oko 8 na 1000h izloženosti (što uključuje i trening i utakmice). Neke naše inicijalne kalkulacije, za jednu sezonu, uzimajući u obzir i treninge i utakmice, sugerišu da bi u BIH, na godišnjem nivou, trebalo da bude oko 60-70 povreda.

2. Većina tih povreda su lakše – zahtijevaju 1-3 dana pauze ili izmjenjenog režima treninga.

3. Stopa povrjeđivanja je oko 10 puta veća na utakmicama, nego na treningu.

4. Povrede se na utakmicama dešavaju najčešće u zadnjem dijelu prvog i drugog poluvremena.

5. Najveći broj povreda otpada na donje ekstremitete (oko 6 povreda na 1000h).

6. Najčešće strada natkoljenični dio (aduktori, prepone, zadnja loža).

7. Najčešće su povrede traumatske prirode (zna se tačno kada su nastale i šta je uzrok).

8. Oko polovina traumatskih povreda su rezultat kontakta sa protivnikom, a oko 30% je nastalo prilikom trčanja ili promjene pravca (bez ikakvog direktnog kontakta sa protivnikom).

BHFudbal.ba: Od svega navedenog posebno iznenađujuće djeluje procjena od 60-70 povreda na nivou sezone. Koliko je to realan broj, po vama?

Adnan (PFHSC): Ovdje govorimo samo o procjeni, zasnovanoj na ranijim istraživanjima u fudbalu. Bez konkretnih podataka iz naše lige, teško ju je osnovano osporiti. Međutim, ukoliko se samo preslušaju pres konferencije trenera premijerligaša u protekloj polusezoni, moglo bi se doći do zaključka da je broj povreda u našem fudbalu veći od evropskog prosjeka.

BHFudbal.ba: Šta bi klubovi mogli uraditi da smanje broj povreda tokom sezone?

Adnan (PFHSC): Ako pogledate gore navedene poodatke, vidjećete da je većina takve prirode da bi ih se relativno efikasno moglo prevenirati. To bi podrazumijevalo, prije svega, kvalitetan trening u pripremnom dijelu sezone i u međusezoni. Kvalitetan trening je tema za sebe, i o tome bi se moglo posebno razgovarati. Osim toga, od izuzetne je važnosti da igrači i klubovi razumiju da se na održavanju, pa čak i unaprjeđenju snage, koja je u osnovi svih ostalih važnih motoričkih sposobnosti sadržanih u modernom fudbalu, mora raditi i tokom sezone. Ja uvijek kažem, nemoguće je nasuti u rezervar gorivo, i krenuti na polugodišnje putovanje, bez da usput dosipate gorivo. Trening snage se mora raditi tokom cijele godine. Tako se radi u 5 najboljih liga, tako to rade najbolji klubovi u drugim ligama, i ne vidim razlog zašto to ne bi radili i naši klubovi, tj. Igrači.

U situacijama kada se povreda već desila, važno je što prije krenuti sa kvalitetnom rehabilitacijom. Nekada će to biti jedan ili dva tretmana fizioterapeuta. Nekada će biti potrebna neka sveobuhvatnija intervencija, koja podrazumijeva kombinaciju fizioterapeutskih znanja i najsavremenije opreme. I ono što je najvažnije, nakon završenih fizioterapeutskih ili drugih sportsko-medicinskih intervencija, od izuzetne je važnosti vratiti tijelu funkcionalnost, a to se radi kroz kvalitetan trening. Najveći problem u sportu je što se ovaj zadnji korak preskače, fudbaleri se prerano i nefunkcionalni vraćaju na teren, a to značajno povećava rizik od naredne povrede.